نگاهی کلی به اقتصاد کشور لیتوانی

اقتصاد لیتوانی بزرگترین اقتصاد در میان سه کشور حوزه بالتیک است. این کشور یکی از اعضای اتحادیه اروپا است و سرانه­ تولید ناخالص داخلی آن بالاترین میزان در میان کشورهای بالتیک را دارا می­ باشد. کشور لیتوانی در گروه کشورهای با توسعه انسانی بسیار بالا قرار دارد. لیتوانی اولین کشوری بود که در سال 1990 استقلال خود را از اتحاد جماهیر شوروی اعلام کرد و با اجرای اصلاحات فراوان به سرعت از یک برنامه متمرکز به سمت اقتصاد بازار حرکت کرد. این کشور پس از عضویت در اتحادیه اروپا نسبت به سایرکشورهای بالتیک از نرخ رشد بالایی برخوردار گردید و این موضوع باعث شد تا این کشور به ببر بالتیک شهرت یابد. رشد تولید ناخالص داخلی لیتوانی در سال 2008 به اوج خود رسید و در سال 2018 مجددا آن را تکرار کرد. در سال 2009 اقتصاد لیتوانی نیز مانند سایر کشورهای بالتیک با کاهش تقریبی پانزده درصدی در تولید ناخالص داخلی دچار رکود اقتصادی شدیدی شد. پس از این رکود شدید، اقتصاد کشور نشانه هایی از بهبود شرایط را در سه ماهه سوم سال 2009 نشان داد و با رشد مثبت 1.3 درصدی در سال 2010 و رشد 6.6 درصدی در نیمه اول سال 2011  به مسیر رشد خود بازگشت. این موفقیت در پشت سر گذاشتن بحران اقتصادی به سیاست ریاضت اقتصادی دولت لیتوانی نسبت داده می­ شود. لیتوانی طبق شاخص سهولت در انجام فعالیتهای تجاری که توسط بانک جهانی اعلام می­ شود در رتبه یازدهم جهان قرار دارد. همچنین این کشور در شاخص آزادی اقتصادی که توسط بنیاد هریتج[1] اندازه گیری می­ شود، در میان 178 کشور، رتبه نوزدهم را به خود اختصاص داده است. بیش از 95٪ از کل سرمایه گذاری مستقیم خارجی در لیتوانی از کشورهای اتحادیه اروپا است و از نظر تاریخی کشور سوئد با 30٪ – 20٪  از کل سرمایه گذاری مستقیم خارجی در لیتوانی بزرگترین سرمایه گذار در این کشور است. بر اساس داده های سازمان همکاری و توسعه اقتصادی[2]، لیتوانی در میان 5 کشور برتر جهان از نظر تحصیلات دانشگاهی قرار دارد. طی سالهای گذشته نیروی کار تحصیل کرده به خصوص در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) موجب جذب سرمایه در این کشور شده است. دولت و بانک مرکزی لیتوانی، فرایند دریافت مجوز را برای فعالیت های پول الکترونیکی ساده کرده و موسسات پرداختی باعث شده اند که لیتوانی به عنوان یکی از جذاب ترین کشورها برای تکنولوژی مالی در اتحادیه اروپا شناخته شود. بر طبق طبقه بندی بانک جهانی، اقتصاد لیتوانی باز و مختلط و کشوری با درآمد اقتصادی بالا است. رقابت ‏پذیری جهانی براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد[3]،  لیتوانی را در رتبه 41 ام در میان 137 کشور قرار داده است. لیتوانی در سال 2004 به ناتو (NATO) پیوست و در همین سال به عضویت اتحادیه اروپا (EU)، در سال 2007  به عضویت شینگن (Schengen) و در سال 2018 به عضویت سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) درآمد. در 1 ژانویه 2015، یورو به عنوان پول ملی جایگزین لیتاس شد (با نرخ 1.00 یورو = 3.45280 لیتاس).

چرا لیتوانی را انتخاب کنیم؟

لیتوانی یک کشور تسهیل کننده تجارت برای کارآفرینان جوان و متخصصان ماهر است.

5 دلیل برای شروع تجارت در لیتوانی به شرح زیر است:

1. سیستم مالیات رقابتی
2. هزینه های عملیاتی پایین
3. زیرساختهای مطلوب
4. سرعت بالای توسعه
5. جمعیتی با تحصیلات عالی در اروپای مرکزی و شرقی

استخدام در لیتوانی

قوانین کار (فردی و جمعی) برای نیروی کاری که با بستن قرارداد استخدام شده اند به وسیله قانون کار تنظیم می­شود. قانون کار فعلی از تاریخ 1 ژوئیه 2017 به اجرا درآمده است. این قانون، روابط کاری انعطاف پذیری را بین کارکنان و کارفرمایان دنبال می­کند و هدف آن رفع موانع مقررات کار است.

پیدا کردن شغل در لیتوانی

وضعیت بازار کار لیتوانی تحت نظارت اداره تبادل نیروی کار می­باشد که هم به افراد جویای کار و هم به کارفرمایان مشورت و اطلاعات رایگان می­دهد. اگر فردی تابعیت کشورهای عضو اتحادیه اروپا را نداشته باشد و قصد کار در لیتوانی را دارد، می بایست مجوز کار دریافت کند و این هماهنگی باید قبل از ورود فرد به لیتوانی انجام گیرد. اجازه کار برای خارجی ها برای حداکثر دو سال صادر می­شود. اگر به عنوان کارفرما می­خواهید یک فرد خارجی را استخدام کنید باید به اداره تبادل نیروی کار محلی مراجعه و برای اعلام ظرفیت خالی ثبت نام کنید. صدور مجوز کار ممکن است 4 ماه طول بکشد. همچنین به افرادی که می­خواهند به عنوان نیروی کار به لیتوانی وارد شوند، توصیه می­شود که در خصوص نیاز به اجازه اقامت بررسی های لازم را انجام دهند، این مجوز توسط اداره مهاجرت داده می­شود.

 نرخ مالیات ها در لیتوانی

• نرخ مالیات شرکت ها؛ 15 درصد
• نرخ مالیات بر درآمد شخصی؛ 20 درصد
• نرخ مالیات برفروش (مالیات بر ارزش افزوده)؛ 21 درصد
• نرخ تأمین اجتماعی؛ 21.27 درصد
• نرخ تأمین اجتماعی شرکتها؛ 1.77 درصد
• نرخ تأمین اجتماعی کارمندان؛ 19.50 درصد

رتبه های جهانی

• رتبه 11 از میان 190 کشور در سهولت انجام تجارت
• رتبه 39 از میان 141 کشور در شاخص رقابت جهانی
• رتبه 16 از میان 162 کشور در آزادی اقتصادی
• رتبه 29 از میان 180 کشور در شاخص عملکرد محیط زیست
• رتبه 38 از میان 180 کشور در شاخص درک فساد مالی
• رتبه 18 از میان 190 کشور در پرداخت مالیات

مناطق آزاد اقتصادی

در لیتوانی هفت منطقه آزاد اقتصادی برای افزایش بهره وری و رشد تجارت در اختیار سرمایه گذاران قرار داده شده است. این امکانات شامل سایت های صنعتی با تمامی زیرساخت های فیزیکی و قانونی، امکانات مناسب برای اجاره به علاوه طیف وسیعی از خدمات پشتیبانی و مشوق های مالیاتی می­باشند.

1. منطقه آزاد اقتصادی کلایپدا[4]
2. منطقه آزاد اقتصادی کاوناس[5]
3. منطقه آزاد اقتصادی شاولیای[6]
4. منطقه آزاد اقتصادی کداینیای[7]
5. منطقه آزاد اقتصادی آکمنه[8]
6. منطقه آزاد اقتصادی ماریامپوله[9]
7. منطقه آزاد اقتصادی پانه‌وژیس[10]

بخشهای تجاری مهم 

1. فناوری اطلاعات و ارتباطات

لیتوانی بزرگترین صنعت ICT در کشورهای بالتیک را داراست که دارای پتانسیل برجسته­ ای برای تجارت داخلی و خارجی می­ باشد. 13 شرکت از 20 شرکت بزرگ فناوری اطلاعات حوزه بالتیک در لیتوانی مستقر هستند. مهمترین بازارهای صادراتی این بخش کشورهای آلمان، ایالات متحده آمریکا، انگلستان، دانمارک و سوئد است. حدود 2.5 درصد نیروی کار در این بخش مشغول به کار هستند.

2. علوم زیستی

تولیدات علوم زیستی لیتوانی، به بیش از 100 کشور جهان صادر می­ شود. 16 مرکز تحقیقاتی با شرکتهای بیوتکنولوژی داخلی و خارجی و دانشگاه ها همکاری می­ کنند. بیشتر تحقیقات در حال حاضر به بیوانفورماتیک می ­پردازند. بیش از ۱۲۰۰ کار آزمایشی بالینی در لیتوانی در حال انجام است و بیش از ۹۰ شرکت داروسازی و پزشکی بین‌المللی در حال انجام آزمایش‌های بالینی در این کشور هستند، همچنین ۸۳۰۰ محقق در بخش تحقیق و توسعه زمینه‌های مختلف علوم زیستی در حال فعالیت هستند. بیشترین حجم صادرات تجهیزات پزشکی مربوط به کشورهای انگلستان، فرانسه، روسیه، اسپانیا و ایالات‌ متحده آمریکا می ­باشد.

3. فلز و پلاستیک، ماشین‌آلات و تجهیزات ساخت

صنعت مهندسی لیتوانی بزرگ‌ترین بخش تولید فراوری در این کشور است. این صنعت شامل بیش از 1500شرکت است که ۳۹۷۰۰ متخصص در آن‌ها مشغول به کار هستند. شرکت‌های ماشین‌آلات و تجهیزات لیتوانی، استانداردهای سیستم‌های مدیریت کیفیت و زیست محیطی، از جمله ISO 9001:2000 و ISO 14001:200 را دارند. لیتوانی بزرگ‌ترین دانشگاه فنی در کشورهای حوزه بالتیک را دارد. هزینه‌های نسبتا پایین نیروی کار و سیستم‌های اتوماسیون پیشرفته باعث شده است که ماشین‌آلات و تجهیزات لیتوانی قیمت و کیفیت نسبتا مطلوبی داشته باشند. رشد سریع این صنعت در سالهای گذشته پتانسیل رشد قابل توجه این صنعت را در مقایسه با سایر بخش‌های تولید نشان می‌دهد که این امر فرصتی برای صنعت مهندسی لیتوانی است که بتواند نقش بیشتری در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی کشور ایفا کند. تهیه و تولید فلز یک بخش بسیار رقابتی و به ‌سرعت در حال رشد در لیتوانی است. طی دهۀ گذشته، بسیاری از شرکت‌های لیتوانیایی در این بخش با موفقیت به بازارهای بین‌المللی ورود کرده‌اند. حدود 9400 نفر در صنعت تهیه و تولید فلز و ماشین‌آلات فعالیت می‌کنند. موفقیت صنعت فلزات لیتوانی بیشتر ناشی از انعطاف‌پذیری و توانایی آن در تهیه محصولات خاص سفارشی برای مشتریان بزرگ خارجی و داخلی و همچنین نوسازی و به‌روزرسانی سیستم‌های فرآیند تولید است. شرکت‌های تولید فلزات و تجهیزات حمل‌ونقل لیتوانی، تأمین‌کننده قطعات حمل‌ و نقل مختلفی برای شرکت‌های بزرگ بین‌المللی از جمله، رولز-رویس[11]، زیمنس[12]، فولکس واگن[13]، ولوو[14]، ساب[15]، رنو[16]، یازاکی[17] و همچنین سازمان ناتو هستند.

4. مواد غذایی و نوشیدنی

بخش مواد غذایی سهم عمده‌ای از کل ارزش ایجاد شده توسط تولیدکنندگان لیتوانی را داراست. پیشرفته‌ترین زیرمجموعه‌ فرآورده‌های مواد غذایی شامل شیر، گوشت و فراوری غلات است.

5. حمل‌ونقل و تدارکات

براساس آخرین آمار شاخص عملکرد لجستیک بانک جهانی (LPI) در سال 2018، لیتوانی رتبه 54 ام جهانی را داراست. لیتوانی در مرکز سه بازار بزرگ قرار دارد: اروپای غربی، کشورهای نوردیک و بازارهای شرقی روسیه و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS). لیتوانی یکی از قطب‌های اصلی حمل‌ونقل در اتحادیه اروپا است و خدمات حمل ‌و نقل این کشور به بیش از ۱۱۰ کشور در سراسر جهان صادر می­ شود. حدود ۶۰ درصد از درآمد صادرات از طریق حمل‌ونقل جاده‌ای می­ باشد.

• بهترین جاده‌ها در منطقه

اگرچه لیتوانی کشوری کوچکی است، دارای یک سیستم جاده‌ای ۲۱۰۰۰ کیلومتری است که به‌عنوان بهترین در منطقه شناخته شده است.

• بندر بدون یخ کلایپدا

بندر شمالی بدون یخ در دریای بالتیک، قادر به جابه‌جایی بیش از 40 میلیون تن بار در سال است. کلایپدا یک درگاه چندمنظوره و جهانی در آب‌های عمیق با ۲۶ شرکت باربری و ظرفیت حمل سالانه 650000 تن است. این بندر در طول سال در تمامی روزهای هفته و به شکل ۲۴ ساعته کاملا مطابق با استانداردهای ISPS فعالیت می‌کند. همچنین این بندر دارای امکانات کافی برای انبارداری است.

• شبکه ریلی و راه‌آهن بین کشورهای اروپایی

لیتوانی ارتباط خوبی از طریق شبکه بزرگراهی و راه‌آهن برقرار کرده است که شامل بزرگراه شمال به جنوب، راه‌آهن متصل‌کننده اسکاندیناوی به مرکز اروپا و همچنین جاده شرق به غرب است که متصل‌کننده بازارهای شرق به اروپا است.

• فرودگاه های بین المللی

لیتوانی دارای چهار فرودگاه بین المللی است که در شهرهای ویلنیوس، کاوناس، شاولیای و پالانگا واقع شده اند. این فرودگاه ها امکانات بسیار خوبی را برای تردد مسافران و حمل بار ارائه می­ دهند.

• سیستم انتقال گاز

سیستم انتقال گاز طبیعی لیتوانی با سیستم‌های انتقال گاز طبیعی بلاروس، لتونی و روسیه به هم پیوسته است. بیشترین حجم گاز طبیعی از طریق خط انتقال گاز از بلاروس وارد می‌شود و به مصرف‌کنندگان لیتوانی و در ترانزیت به مشتریان منطقه کالینینگراد روسیه منتقل می‌شود.

• انبارداری

کل فضای انبارداری در کشور بیش از 1 میلیون مترمربع است و بیشترین تأسیسات انباارداری جدید در شهرهای ویلنیوس، کاوناس و کلاپیدا قرار دارند.

6. حفاظت از محیط‌زیست و صنایع انرژی تجدید پذیر

در سال های اخیر، توسعه انرژیهای جایگزین در لیتوانی به سرعت در حال گسترش است. دولت لیتوانی بر رشد بخش انرژی های تجدید پذیر (برق، باد، زیست توده و خورشیدی) متمرکز شده است.

7. ساخت‌وساز

بخش ساخت‌وساز، حدود ۷٫۶ درصد از تولید ناخالص داخلی را شامل می‌شود و حدود 93 هزار کارگر یا ۱۰ درصد کل نیروی کار در این بخش فعالیت می‌کنند.

8. صنعت مبلمان

لیتوانی از قدمت دیرینه‌ای در تولید محصولات با کیفیت برخوردار است. در این صنعت از امکانات تولیدی مدرن و نیروی کار بسیار ماهر بهره گرفته می‌شود. شرکت‌های لیتوانی طیف گسترده‌ای از مبلمان را تولید می‌کنند و بیشتر تولیدات آنان (۸۵٫۲ درصد) صادر می‌شود. لیتوانی پنجمین تولید ‌کننده IKEA در جهان است.

9. صنعت الکترونیک و لیزر

• الکترونیک

لیتوانی به‌عنوان قطب اصلی تولید محصولات الکترونیکی در منطقه بالتیک است. این کشور به دلیل داشتن محصولات الکترونیکی، کامپیوتری و اپتیکی مشهور است. تمرکز اصلی تولیدکنندگان لیتوانی در این حوزه بر الکترونیک پزشکی و ابزارهای نوری می­باشد. حوزه کلیدی دیگر، ساخت قطعات رادیو، تلویزیون و تجهیزات مخابراتی است که به اسکاندیناوی، اروپای غربی و کشورهای اروپای شرقی مانند لهستان و روسیه صادر می شود.

• فناوری لیزر

فناوری لیزر یک صنعت کلیدی برای لیتوانی است و به کشور این امکان را می‌دهد تا خود را در سطح بین‌المللی مطرح کند. لیتوانی بیش از نیمی از بازار جهانی پیکو سکند لیزر اسپکتروم[18] را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر بیش از ۱۰ شرکت، مشغول تولید لیزر و سیستم‌های لیزر بر اساس تحقیقات خود هستند. لیتوانی دارای چندین مرکز تحقیقاتی (دانشگاه ویلنیوس، انستیتوی فیزیک و موسسه فیزیک سمیکنداکتور[19]) است که تحقیقات مربوط به حوزه لیزر را در سطح جهانی انجام می‌دهند. لیتوانی محصولات لیزر خود را به ۱۰۰ کشور جهان صادر می‌کند و بزرگ‌ترین آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی اتحادیه اروپا، ایالات ‌متحده آمریکا، استرالیا و همچنین کشورهای آسیایی از جمله واردکنندگان این محصولات هستند.

10. مواد شیمیایی

مواد شیمیایی و پلاستیک، به عنوان دو بخش مرتبط، یکی از بهترین فعالیت‌های صنعتی در لیتوانی هستند. بیش از ۵۴۰۰ نفر در صنعت مواد شیمیایی و پلاستیک اشتغال دارند.

11. چوب و محصولات چوبی

حدود ۳۲٫۲ هزار کارگر یا ۳٫۵ درصد از کل نیروی کار در این بخش مشغول به فعالیت هستند. کشورهای اتحادیه اروپا تقریبا ۷۰ درصد از صادرات بخش فراورده‌های چوبی را به خود اختصاص می­دهند.

 

 

[1] The Heritage Foundation

[2] The Organization for Economic Co-operation and Development (OECD)

[3] World Economic Forum

[4] Klaipėda FEZ

[5] Kaunas FEZ

[6] Šiauliai FEZ

[7] Kėdainiai FEZ

[8] Akmenė FEZ

[9] Marijampolė FEZ

[10] Panevėžys FEZ

[11] Rolls-Royce

[12] Siemens

[13] Volkswagen

[14] Volvo

[15] SAAB

[16] Renault

[17] Yazaki

[18] pico-second laser spectrometers

[19] Semiconductor Physics Institute